 |
Schoon volk uit West-Limburg te kijk gezet
Boek en tentoonstelling herschrijven geschiedenis in Halen, Herk-de-Stad en Lummen
|
Van 4 tot 26 september kan u in GC De Markthallen te Herk-de-Stad het
resultaat bekijken van het unieke erfgoedproject “Schoon volk”, een
samenwerking in verschillende West-Limburgse gemeentes rond de
geschiedenis van negentiende-eeuwse kasteelbewoners.
Omdat er weinig informatie over de vele kastelen en landhuizen in Halen,
Lummen en Herk-de-Stad beschikbaar was, hebben enkele verenigingen de
handen in mekaar geslaan om in openbare en privé-archieven te duiken.
Het resultaat van de nieuw bekomen inzichten zijn gebundeld in een rijk
geïllustreerd boek en een boeiende tentoonstelling.
Door gegevens aan elkaar over te dragen en verbanden bloot te leggen,
konden de negen medewerkers aan het project “Schoon volk” een beter
begrip krijgen van een periode die nog steeds bepalend is voor het
uitzicht van de regio, die mee de mentaliteit van dorpen en gehuchten
heeft gevormd.
Op deze manier ontdekte men dat al deze kasteelheren banden hadden met
elkaar: sociaal en familiaal, maar vooral financieel. Hun rijkdom was
afkomstig van domeinverkopen van kloosters in de Franse tijd, van
geslaagde financiële transacties in de nieuwe Waalse nijverheden of
bijeengerakeld tijdens hun militaire carrière. Hiermee kochten ze zich
schitterende domeinen, die niet zozeer inkomsten moesten opbrengen maar
wel aantoonden hoe succesvol ze hun geld belegd hadden. Rond hun
kastelen werden parken aangelegd, van afmetingen die vroeger ondenkbaar
waren
Zo kwam ook in West-Limburg een nieuwe maatschappelijke bovenlaag tot
stand die een ingrijpende invloed kreeg op het leven van bijna alle
inwoners. Buiten de steden was landbouw omzeggens de enige economische
activiteit van betekenis. De nieuwe rijken bezaten de meeste grond, en
daardoor waren veel boeren voor hun inkomen afhankelijk van de eigenaars
van hun pachtgrond. Deels daardoor en deels doordat het stemrecht
beperkt was, kreeg dezelfde groep het ook in de gemeentebesturen en in
de provincieraad voor het zeggen. De meest vermogende families zagen hun
zonen in de Kamer en de Senaat verkozen worden. Zij combineerden
economische en politieke macht. Zij bepaalden waar er steenwegen
aangelegd werden, waar de spoorwegstations zouden komen, wie er
gemeentesecretaris, onderwijzer of veldwachter werd.
Meer informatie:
www.schoonvolk.be
Publicaties:
• T. Gaens & R. Nijssen (red.), Schoon volk. Kasteelbewoners in
West-Limburg in de 19e eeuw, Uitg. Peeters, Leuven, 2010, 155p, ISBN
978-90-429-2462-8 – 24€
• R. Nijssen, Schoon volk. Kasteelbewoners in West-Limburg in de 19e
eeuw. Catalogus bij de tentoonstelling in GC De Markthallen in
Herk-de-Stad. 4 tot 26 september 2010, vzw Limburgse Studies, Wijer,
2010 – 5€
